Ülkemizde ‘sanayi kenti’ olarak bilinen Kocaeli, günümüzde ‘turizm kenti’ olarak da biliniyor. Antik çağdan günümüze önemini koruyan kent, Osmanlı’nın son döneminde başlayıp Cumhuriyet döneminde hızlanan sanayi yatırımlarıyla ülkemizin gözdesi olmuştur…
Kocaeli, bir dönem İstanbul’un sayfiyesi konumundan günümüzde tüm yıl misafir ağırlayan bir varış noktası durumuna gelmiştir. Kent, İstanbul’a olan yakınlığı, Karadeniz ve Marmara denizlerine olan kıyıları, fuarı, kayak merkezi, yaylaları, mesire alanları, gölü, olimpik buz pateni ve diğer çeşitli güzellikleriyle alternatif turizme imkânları sunan bir yapıya sahiptir.
Şehrin stratejik konumu, ekonomisinin güçlü olması, termal su kaynaklarının bulunması, ulaşım ağının geniş olması, çeşitli doğal ve kültürel zenginlikleri gibi avantajları da bulunmaktadır.
Maşukiye’de başlayan tanıtım hamlesi
Maşukiye günümüzde, Kocaeli’nin en çok misafir ağırlayan en önemli turizm destinasyonudur. Doğal ve kültürel değerleri ile öne çıkan kasaba 1864 yılından sonra bölgeye göç eden Kafkas kökenli halklar tarafından kurulmuştur.
Kaynak kişi: Ender Şenol
Bu metne kaynak olan 1942 doğumlu Ender Şenol, 1950’li yıllarda Maşukiye’nin doğusunda Yanıkdere ve batısında bulunan Aygır Deresi’nde kırmızı pullu alabalıkları olta ile yakaladıklarından bahsetti. Hatta yabani hayvanların meskûn yerlere kadar inebildiğine ve kurtların da köydeki başıboş eşekleri avladıklarına tanıklık etmiş. Yine Ender Şenol’un anlatımına göre Kuzuyayla ve çevresinde Yörükler yazları bölgeyi yaylak olarak kullanırlarmış.
Tarihi süreç
1950’lı yıllarda yapılan İzmit-Ankara yolu Maşukiye’den geçmekte idi. Maşukiye’de bulunan Konak Lokantası, yolcuların mola yerlerinde biri olmuştu. Lokantanın önünde satılan meyve ve sebzeler ilk değişim hareketleri arasında yer aldı.
Şenlikler kasabası Maşukiye
50’li yıllardan başlayarak 60’lı yıllarda bölgede meyve ismi ile şenlikler yapılmaya başlamıştı. Tarımsal etkinlik ve yarışmalarda Tarım İl Müdürlüğü de katkı sağlamıştır. Bu şenliklerde yağlı pehlivan güreşleri ve at yarışları bile yapılırdı. Maşukiye çayırında Adil ve İrfan Atan kardeşlerin de güreştiği bilinmektedir. İrfan Atan, 1951, 1953, 1955 yıllarında Kırkpınar Başpehlivanı olmuştur. Ağır sıklette Helsinki Olimpiyatları’nda minder güreşi de yapmış dördüncü olmuştur. Adil Atan ise 87 kg’da 1952 Helsinki Olimpiyat Oyunları’nda üçüncü, 1954′te Tokyo’da yapılan Dünya Serbest Güreş Şampiyonası’nda ikinci, 1956′da İstanbul’da yapılan Dünya Kupası güreşlerinde birinci olmuştur. 1959′da Balkan ikinciliğini kazandıktan sonra güreşi bırakmıştır Bu arada, 1958′de Kırkpınar başpehlivanlığını kazanarak yağlı güreşte de ustalığını kanıtlamıştır.
İlk kadın belediye başkanı; Leyla Atakan
Maşukiyeli toplum insanı Leyla Atakan, 1968 -1971 yılları arasında İzmit belediye başkanlığı yapmıştır. Tek dereceli seçim sistemiyle seçilen ilk kadın belediye başkanı olmuştur. Maşukiye Köyü’ne ilkokul yaptırıp, köye elektrik getirilmiştir. Elim bir trafik kazası sonucu aramızdan ayrılıncaya kadar kente önemli hizmetleri olmuştur.
“Türkiye’deki tüm köyler Maşukiye’den ilham almalı’’
Yukarıdaki başlık dönemin Kocaeli Valisi Ertuğrul Ünlüer’e aittir. Kocaeli’de 6 yıl görev yapan Ünlüer; Maşukiye-Kuzuyayla yolunun açılışında dile getirmiştir.
Keltepe yolunun açılışında bulunan toplum insanları
Maşukiye-Keltepe yolu 1972 yılında açıldı. Açılışta Kocaeli Valisi Ertuğrul Ünlüer, İsmail Kalkandelen, Ragıp Çağlın, Galip Çağlın, Nermin Sayan, Yılmaz Gönülalan, Alaattin Özkurt, Osman Sayan, Suat Uygun ve Hüseyin Yılmaz hazır bulunmuştur.
Keltepe’yi Sevenler Derneği
Kentin tanıtım hamlesinde; İzmit’te SSK Hastanesi Başhekimi Dr. İmran Sayan’ın eşi Nermin Sayan’ın başını çektiği ‘Keltepe’yi Sevenler Derneği’ kurulmuştur. Nermin Sayan mücadeleci bir kadındı. Uzun yıllar başkanlığını yürüttüğü derneğin amacını ilk önce yerel basın temsilcilerine anlatmış, yatıp kalkıp, Keltepe’nin tanıtımı için çalışmıştır. Yerel basın bu konuyu ele alınca vilayet ve belediye de işe uzak duramamıştır. Dönemin Kocaeli Valisi Ertuğrul Ünlüer ve İzmit Belediye Başkanı Erol Köse, Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Şahabettin Bilgisu bu sivil tanıtım çalışmalarına önderlik etmişlerdir.
Tarımsal Kalkınma Kooperatifi
Maşukiye’de, 1974 yılında Maşukiye Tarımsal Kalkınma Kooperatifi kurulmuştur. Günümüzde kasabada bulunan soğuk hava deposu bu kooperatifin iştirakidir. Kooperatifin faaliyet konuları içerisinde; Keltepe’de turistik tesisler kurmak ve işletmekti.
Vadi Restoran
Maşukiye, turizm açısından yeni bir ivme kazandığı dönem 80’li yıllarda açılan Vadi Restoran ile olmuştur. Ali Er tarafından işletilen Vadi Restoran, Alabalık Vadisi’ni canlandırmıştır.
Keltepe’nin ismi Kartepe oldu
1984 yılında Keltepe Turistik Tesisler İşletmeleri AŞ şirketi kuruldu. İlk olarak ismi ‘Keltepe’ olan Samanlı Dağları’nın en büyük noktası konumunda olan zirvenin ismini Kocaeli Valisi Hüseyin Öğütçen 1985 yılında ‘Kartepe’ olarak değiştirdi ve bütün bürokratik engelleri aşabilmek amacıyla bizzat ilgilenerek Kartepe Kayak Merkezi’ni projelendirerek açılmasını sağladı.
Öyle ki Keltepe’nin doğal ve eşsiz güzelliğine Türkü dahi yakılmıştır:
Bizim yayla kel tepenin ardında
Bir edalı yar sevdim on dördünde
Ben Mecnun’um yarsa kendi derdine
Yayla senin suyun soğuk içilmez
Anadan geçilir yardan geçilmez
Bizim yayla serinliktir serinlik
Ortasında vardır ulu derinlik
Nazlı yâre giydirmişler gelinlik
Yayla senin suyun soğuk içilmez yardan geçilmez…
Kocaeli turizmi son 20 yılda zirveye ulaştı
Kocaeli, en büyük ivmesini son 20 yıl içerisinde sağlamıştır. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin çalışmaları ile günümüzdeki Kocaeli turizmi; ülkemize örnek olacak şekle gelmiştir.
Metin: Hatice Örnek Çağlın, fotoğraflar: Çağlın Ailesi Arşivi
KARTEPE DERGİSİ 2. SAYI
